2.09.2022
5 Dakika
2014 yılında Dünya Kültür Mirası Listesi’nde kendine yer bulan Bergama’nın ya da antik metinlerdeki adıyla Pergamon’un tarihi Eski Tunç Çağı’na kadar uzanır. Bazı antik kaynaklara göre şehir, Andromaque’nin oğlu kahraman Pergamus tarafından kurulur. Başka bir kaynağa göre ise Herakles’in oğlu Telephos bu efsanevi şehrin kurucusudur.
Pergamon bir krallık olarak yönetilirken III. Attalos’un vasiyetnamesiyle Roma İmparatorluğu’nun hakimiyetine girer. 716 yılında Arapların eline geçer ve bir süre Araplar tarafından yönetilir. 1300’lü yılların başından itibaren ise Türklerin hakimiyetine girer. Tüm bu medeniyetlere ev sahipliği yapan Pergamon kendini geliştirmeye devam eder ve zamanla Bergama olarak anılmaya başlar.
Pergamon krallarının ve ardıllarının kültür ve sanata verdikleri önem mimarlığı ve heykeltıraşlığı geliştirir ve önemli eserlerin ortaya çıkmasını sağlar. Bu eserlerin bazıları günümüze kadar ulaşır. Bu eserleri tanımak ve Bergama’da nereleri görmeniz gerektiğini öğrenmek istiyorsanız doğru yerdesiniz! Bergama’nın eşsiz eserlerini de içinde barındıran 4 yeri sizler için derledik.
Plinius’un ifadesiyle “Küçük Asya’nın En Ünlü ve Muhteşem Şehri” olan Bergama yaşadığı yıkımlara ve afetlere rağmen ışıltısından pek bir şey kaybetmiş değil. Topografik zorluklara rağmen başarılı bir şehircilik planına sahip olan Bergama Antik Kenti, yukarı ve aşağı kent olarak iki alandan oluşur. Kentte kralların süslemeli sarayları, Athena Tapınağı, Roma imparatorlarının heykelleri, Trairan Tapınağı, 10.000 kişilik antik tiyatro ve antik dünyanın en önemli kütüphanesi bulunur. Bergama Akropolü’nü ziyaret ettiğinizde bu eserleri görebilir ve Bergamalıların mimari dehasına yakından tanık olabilirsiniz.
Adını sağlık tanrısı Asklepios’dan alan Asklepion, bir tedavi merkeziydi ve akropolün dışında bulunmaktaydı. Asklepios antik dönemde gelişmiş mimari düzeni ve uygulanan tedavi yöntemleriyle Batı Anadolu’nun en önemli tedavi merkezi unvanına sahiptir. Uyku odaları, su sesiyle tedavi, çamur kürü, şifalı su, hacamat, açlık ve tokluk kürleri, terapi ve müzik tedavisi gibi dönem içerisinde yenilikçi tedavilere ev sahipliği yapan Asklepios’un mimari yapısı da bu tedavilere göre şekillenir. Büyük avlunun batı kısmında kutsal su kaynakları, erken döneme ait tapınak ve uyku odalarının temel kalıntıları mevcuttur. Bergama Asklepion Ören Yeri’ni ziyaretiniz sırasında tıp ve mimari tarihine ilişkin çok şey öğreneceğinizden eminiz.
Pergamon halkının mimari dehasının ve uzmanlığının özel bir örneği olan Bergama Kızılavlu, aşağı Bergama kentinin tam merkezinde yer alır. MS. 2. yüzyılda inşa edilen tapınak dönemin bir özelliği olarak Mısır üslubunun özelliklerini taşır ve adını inşa edildiği kızıl renkteki tuğlalardan alır. İçerisinde kült heykeller bulunan tapınağın Mısır’ın önemli tanrılarından olan Serapis ve İsis’e ithaf edildiği düşünülmektedir. Erken Bizans döneminde ise tapınağa yapılan mimari ilavelerle Anadolu’daki erken yedi kiliseden birine dönüşen Kızılavlu, ibadet merkezi rolünü korur. Günümüzde ise taşıdığı farklı medeniyetlerin izlerini ve Batı Anadolu’nun tarihine dair bulguları ziyaretçileriyle buluşturmaya devam ediyor.
Anadolu’daki arkeolojik yerleşimler arasında en erken keşfedilen yerlerden biri olan Bergama’da 1865 yılında başlayan çalışmalar sırasında bulunan eserlerin korunması gerekir. Bu koruma işlevini yerine getirmek için ise küçük bir depo müze oluşturulur. Sonraki kazılarda elde edilen eserler ve etnografik ögelerin birlikte korunması ve ziyaretçilere açılması gerektiği düşüncesi ile de Bergama Müzesi 1936 yılında hizmet vermeye başlar. Bergama’nın antik çağlardan bugüne tarihini yansıtan bir kronolojik sıra ile düzenlenen müzede özel ve genel amaçlı çanaklar, çömlekler, gaga ağızlı kaplar, megara kaseleri, aplike seramikleri, kandiller ve sikkeler görülebilir. Bu arkeolojik eserlerin yanı sıra Etnografya Bölümü’nde Bergama yöresinde yaşayan halkın yöresel kıyafetleri, halı ve kilim örnekleri, heybe örnekleri ve önemli tarihi karakterlerin eşyaları görülebilir.
Bergama hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve Bergama’da nasıl bir deneyim yaşayabileceğinize dair fikir edinmek için blog yazımızın yanı sıra Turkish Museums Youtube kanalında yer alan "Uncovering: Pergamon" isimli videomuzdan da yararlanabilirsiniz.
