Gaziantep'in Ruh Anıtı: Kuttamuwa Steli

Türkiye'nin Gaziantep ilinde bulunan bir bazalt stel, 2000'li yılların başında arkeoloji dünyasında heyecana sebep oldu. İlk bakışta stel sıradan görünse de üzerindeki yazıt tek kelimeyle olağanüstü!

MÖ 8. yüzyılda Gaziantep bölgesinde Kuttamuwa adında bir kraliyet memuru yaşıyordu. Hala hayattayken kendisi için bir stel (taş anıt) yaptırdı. Anıtın üzerindeki yazı ile Kuttamuwa ölümünden sonra yas tutanlara, "bu steldeki ruhum için" ziyafetlerle hayatını kutlamaları talimatını verdi.

O günlerde ölülerin mezarlarına yiyeceklerle adaklar getirmek yaygın bir alışkanlıktı. Öyleyse bu sıradan yazı neden olağanüstü? Çünkü bu yazı, bölge halkının ruhu bedenden ayrı tuttuğuna dair ilk yazılı kanıt ve dünyada türünün en eski kayıtlarından biri!

Dönemin Hitit soyluları, ölümlerinin üzerine kremasyon ile defnedilirdi. O zamanlar Semitik kültürlerde ruhun ölen kişinin kemikleriyle kaldığına inanılırdı ve bu nedenle kremasyon düşünülemez bir uygulamaydı. Uzmanlara göre o zamanlar ayrı bir ruh fikri yalnızca Mısır'da görülürdü. Ancak bölgede Mısır etkisine dair bir kanıtın bulunaması, bu steli daha da ilgi çekici kılmaktadır.

İnsan ruhu pek çok sanat eserine, edebiyata, hatta din ve felsefeye konu olmuştur. Pek çok insan ruh kavramına ilgi duysa da kökenleri daha da ilginç olabilir. Kuttamuwa neden bir ruhu olduğuna inanıyordu? Ruhunu nasıl tanımladı? Ölümünden sonra ruhunun stele geçeceğine onu inandıran neydi?

Bu soruların cevaplarını henüz bilmesek de, cevapları kendiniz aramak için Gaziantep Arkeoloji Müzesi'ndeki bu ilgi çekici eseri ziyaret edebilirsiniz. Bu sırada stelin tam metnini de aşağıda inceleyebilirsiniz:

“Ben Katumuwa, yaşarken beni bu steli yapmak için görevlendirmiş Panamuwa'nın hizmetkârı, Onu (steli), benim ebedi odama yerleştirdim ve o odada bir şölen tertip ettim: Hadad Qarpatalli için bir boğa, “NGD/RŞWD/RN” için bir koç, Šamaš için bir koç, bağların Hadad’ı için bir koç, Kubaba için bir koç ve bu stelde (yer alacak)“ruhum” için bir koç. Bundan böyle, bu oda, oğullarımdan herhangi birinin veya herhangi birinin oğullarından birinin idaresine geçsin. Onun, bu bağın en iyi ürününü, onları yıldan yıla sunu yapması için almasına izin verin. O aynı zamanda yukarıda yazılmış şekilde, ruhumun yakınında, kurban sunularını yapsın. Ve benim için bir but pay etsin (ayırsın)”