Ankara Şehit Cuma DAĞ Tabiat Tarihi Müzesi

Türkiye'nin ulusal anlamda ilk Tabiat Tarihi Müzesi, MTA Genel Müdürlüğü bünyesinde 7 Şubat 1968 tarihinde kurulmuş, yeni binasına ise 2003 yılında taşınmıştır. Müzenin sergi salonlarında, Türkiye’nin ve dünyanın çeşitli yerlerinden derlenmiş hepsi birbirinden önemli ve değerli, 5000’i aşkın örnek bulunmaktadır.

Müze binamız giriş katı ile birlikte 4 kattan meydana gelmektedir. Genel Müdürlüğümüz bünyesinde hizmet vermekte olan Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi Müzesinin giriş katında; uzay terazisi, güneş sistemi, küresel görüntüleme sistemi “Bilim Küresi”, kubbe şeklindeki ekranda üç boyutlu görüntüleme sistemi “Planetaryum”, “Eğitim ve Uygulama Alanı”, “Geçici Sergi Alanı”, “Konferans Salonu”, “Danışma”, “Hediyelik Eşya Satış Bölümü” ve “Görme Engelliler Bölümü” yer almaktadır. Görme engelli ziyaretçilerimiz için özel hazırlanan bölümde, açık vitrinlerde sergilenen örnekler Braille alfabesi ile yazılmış etiketlerle tanıtılmakta, işitsel olarak hazırlanmış CD ile Müze ve tabiat tarihi hakkında bilgiler sunulmaktadır.                   

Birinci katta, 2019 yılında yaptırılan “Akvaryum” bulunmakta,  omurgalı ve omurgasız fosillere ait çok sayıda örnek sergilenmektedir. Ayrıca, Manisa-Kula’da yaşamış insanlara ait ayak izleri, Prehistorik Dönemler’e ait taş aletler, mağara sanatına ait alçı kopyalar, Karstik Mağara Modeli ve Çökelme Ortamları Maketi ziyaretçiler tarafından büyük ilgi görmektedir. Yine bu katta aralarında 1974 yılında Ankara-Beypazarı’nda bulunmuş olan “Anadolu Panterinin (Panthera pardus tulliana)” yer aldığı soyu tükenmiş ya da tükenmekte olan Türkiye’ye özgü Bitki ve Hayvanlara ait örnekler yaşam ortamlarına uygun canlandırmalarla Diyorama Bölümünde sergilenmektedir. Kahramanmaraş’ta bulunan 3.500 yıl öncesine ait “Maraş Fili (Elephas maximus asurus) iskeleti; 17-10 milyon yıl önce yaşamış bir hortumlu memeli olan “Gomphotherium angustidens” fosilinin alçı kopyası; Çankırı-Çorum Havzasında 28-23 milyon yıl önce yaşamış gelmiş geçmiş en büyük kara memelisi olarak bilinen “Dev Gergedan”a ait fosiller, Adana-Yumurtalık sahilinde karaya vuran güncel “Uzun Balina” (Balaenoptera physalus) iskeleti ile 140 milyon yıl önce yaşamış etobur dinozorlardan Allosaurus fragilis iskeletinin alçı kopyası ve aynı fosilin maketi; 67-65.5 milyon yıl önce yaşamış Tyrannosaurus rex’e ait kafatasının mülajı ve bütün iskeletinin maketi; Brezilya’da bulunmuş ve yaklaşık 280 milyon yıl öncesine ait bir tatlı su sürüngeni olan Mesosaurus brasiliensis’e ait orijinal fosil, Ankara- Köserelik’te bulunmuş ve 193 milyon yıl öncesine ait “Dev Ammonit Fosili”  yine bu katta sergilenmektedir.

İkinci katta, “Sistematik Mineraloji Bölümü’nde” yerkabuğunun yapı taşları olan mineraller, Kayaçlar Bölümü’nde ise çeşitli minerallerin farklı jeolojik süreçlerle bir araya gelmesinden oluşmuş kayaçlar sergilenmektedir. Günlük hayatımızda kullandığımız araç, gereç ve malzemenin tamamen veya kısmen kaynağı olan metalik madenler, endüstriyel hammaddeler ve enerji hammaddeleri ise “Türkiye Yer Altı Kaynakları Bölümü’nde” sergilenmektedir. Gerek yurt içinden ve gerekse yurt dışından temin edilmiş doğa harikası gözalıcı renklere ve çekiciliğe sahip kristaller “Süstaşları Bölümü’nde” ziyaretçilerini beklemektedir. Yine ikinci katta “Türkiye Madencilik Tarihi Bölümü’nde” insanın sosyal ve kültürel gelişimiyle paralel madenciliğin gelişmesine tanıklık eden buluntular ile “Küpelasyon” ve “Sementasyon” canlandırma alanları ve “Tunç Çağında Madencilik Maketi” yer almaktadır.

Üçüncü katta, açılışı 2017 yılında yapılan “Bilim Tüneli” bulunmaktadır. Bilim Tünelinde, ülkemizin jeolojik miras alanları, Güney Afrika’nın safari parkları, deniz altındaki resiflerde gözlenen biyolojik çeşitlilik ve çiçeklerin göz alıcı renkli dünyası izlenebilmektedir. 

Müzemizde ayrıca, Paleontoloji, Mineraloji-Petrografi-Gemoloji Laboratuvarları ve 100.000’e yakın örneğin saklandığı “Arşivler” de yer almaktadır. Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi Müzesi mevcut veriler ışığında Dünyanın jeolojik geçmişini örneklerle topluma tanıtmak, doğa koruma bilincini oluşturmak amacıyla eğitim görevi çerçevesinde “Gezici Müze Faaliyetleri”, “Eğitim Amaçlı Hazırlanan ve Türkiye’nin Dört Bir Yanındaki Okullara Gönderilen Mineral ve Kayaç Setleri” ve “Bilimsel Araştırma Projeleri” ile de çalışmalarını sürdürmektedir.

ŞEHİT MEHMET ALAN ENERJİ PARKI:

Genel Müdürlüğümüz kampüsü içerisinde bulunan Şehit Mehmet Alan Enerji Parkı 2013 yılından itibaren Tabiat Tarihi Müzesi’ne bağlı olarak hizmet vermeye devam etmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı kurumların tanıtım bölümlerinin yer aldığı Enerji Parkında yenilenebilir enerji kaynaklarının ve fosil yakıtların çeşitleri, enerji üretim şekillerinin ve enerjinin verimli kullanımının maketler ve bilgi panolarıyla anlatıldığı bölümler, bahçe alanında kömür galerileri ve petrol kuyusu maketi yer almaktadır. 2017 yılı Ekim ayında “Rüzgar Türbini” ve “Güneş Paneli” hizmete açılarak; Ülkemizde kullanım sayısı oldukça az olan “Hibrit Teknoloji” olarak adlandırılan rüzgar enerjisi ve güneş enerjisinin bir arada çalıştığı bu sistemle Enerji Parkı’nın elektrik ihtiyacının maksimum 8 kWh’si karşılanmaktadır. Hizmete sunulan bu projeyle hem MTA Genel Müdürlüğümüz hem de Şehit Mehmet Alan Enerji Parkı’nın enerji maliyeti minimuma indirilerek ülkemiz ekonomisine katkıda bulunulmaktadır.