Binanın temelleri 1926 yılında atılmıştır. Yapıldığı ilk yıllarda Türk Ocağı olarak kullanılan bina sonraları Cumhuriyet Halk Fırkası il merkezi ve Halk Evi olarak işlevlendirilmiştir. Bir dönem Malatya Lisesi’nin ek binası olarak kullanılan bina günümüzde ise Atatürk Anı Evi ve Etnografya Müzesi olarak ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Tarihi bina I. Ulusal Mimarlık akımının etkileriyle bodrum ve zemin kat olarak tasarlanmış düzgün kesme taş ile inşa edilmiştir. Malatya’da I. Ulusal Mimarlık akımının etkileriyle yapılmış ender binalardandır. Atatürk’ün Malatya’ya Gelişleri; Mustafa Kemal Atatürk 1931 ve 1937 yılında olmak üzere Malatya’yı iki defa ziyaret etmiştir. Birinci ziyareti Malatya-Diyarbakır tren yolu açılışı içindir. İkinci gelişlerinde ise Diyarbakır-İran-Irak demiryolunun temellerini atmak için bölgeye gelmiş Malatya’ya da bu vesileyle uğramıştır. Malatya’ya geldiğinde ise görüşmelerini bu binada yapmıştır. Müzemizin Teşhir Düzeni; Mustafa Kemal Atatürk’ün yurt gezileri kapsamında çeşitli vilayetlerde ve Malatya’da çekilmiş fotoğraflarının sergilendiği oda ile Malatya ziyareti sırasında şehrin ileri gelenleri ile yapmış olduğu toplantının temsili odası teşhir edilmektedir. Ayrıca I. Dünya Savaşında şehit düşmüş Malatyalılar anısına hazırlanan teşhir salonu ve Atatürk’ün vefatını konu alan fotoğrafların sergilendiği odalar müzemizde sergilenmektedir.
I. Dünya Savaşında Malatyadan cepheye giderek şehit düşmüş askerlerden tespiti yapılabilenlerin listesini müzemizde görebilirsiniz. Yine bu dönemlerde kullanılan silahlar ve günlük kullanım eşyaları müzemizde sergilenmektedir. Müzemizin giriş kısmında çeşitli konularda hazırlanmış yün dokumaya sahip halılar yer almaktadır. Bu halılardan biri Atatürk diğeri Seyit Onbaşı konulu halılar üç boyutlu olarak dokunmuştur. Müzemizde Osmanlı Devleti’nin son döneminde, Milli Mücadelede ve Cumhuriyetimizin ilk yıllarında kullanılmış etnografik eserler sergilenmektedir. Bu dönemlere ait savaş aletlerini, resmi yazışmalarda kullanılan mühürleri ve günlük yaşamda kullanılan çeşitli araç-gereçleri müzemizde görebilirsiniz. Bunları ve daha fazlasını görebilmek için sizi müzemize davet ediyoruz.
Not: Atatürk Anı Evi ve Etnoğrafya Müzesi 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle hasar almış olup tadilat çalışmaları nedeniyle ziyarete kapalıdır.
