Osmaniye Karatepe Aslantaş Örenyeri

KARATEPE ASLANTAŞ - AZATİVATAYA KALESİ

Karatepe 1946 yılında Prof. Helmut Bossert ve Dr. Halet Çambel tarafından keşfedilmiştir. İlk kazıları Bossert ve Prof. Bahadır Alkım yapmıştır. Karatepe’deki kazı, koruma ve onarım çalışmalarını Halet Çambel devam ettirmiş ve kaleyi Açık Hava Müzesine dönüştürmüştür. Türkiye’nin ilk Açık Hava Müzesidir.

Karatepe Azativataya Kalesi Geç Hitit Dönemi’nde M.Ö. 8yy’ın ortalarında Que Krallığının günümüze ulaşabilmiş en somut kalıntılarının bulunduğu bir yerleşim alanıdır. Döneminin  anıtsal sanat, mimarlık ve tekniğinin neredeyse tüm özelliklerini yansıtan ünik bir kale  olan Azativataya  o dönemin ticaret yolları üzerinde önemli bir rotayı yönetmiştir. Kalenin surları doğu-batı doğrultusunda 195 m. kuzey-güney doğrultusunda 375 m. uzunluğundadır. İkili sur sitemi ile korunan kale 33 adet kuleyle desteklenmiştir.

Kaleye, Kuzey Kapı ve Güney Kapı denilen ve kuleler ile desteklenen iki anıtsal kapıdan girilmektedir. Kalenin kuzey ve güney kapıları yazıtlı heykeller, yazıtlı ve kabartmalı ortostatlar ile süslenmiştir. Güney Kapısı’na girildikten sonra Tarhunda heykelinin yer aldığı bir kutsal alan bulunmaktadır. Karatepe bulunan yazıtlar Luvice ve Fenike dilinde iki dilli yazılmıştır. Yazıtlar bu dillerdeki bilinen en uzun iki dilli metindir ve Anadolu Hiyerogliflerinin çözülmesinde önemli rol oynamıştır. Muksas-Mopsos’un soyundan geldiklerini iddia eden yöneticilerin Fenike dilini yazılı anlatım dili olarak kabul etmesi Yunan alfabesinin oluşturulması yönünde ilk adımı temsil etmektedir. Yazıtlarda Adanava kentinin Kralı Avarikus’un hizmetinde bir bey olan Azativatas’ın bu kaleyi kurduğu ve kaleye Azativataya adını verdiği belirtilmektedir.

Yazıtlı heykeller ve kabartmalar Hitit, Mısır, Asur, Fenike, Arami ve Yunan gibi farklı kültürlerin özelliklerini bir arada tasvir ve temsil etmektedir. Kabartmalı tasvirler Demir Çağı’nın karanlık bir dönemini aydınlatmakta olup doğu ve batı kültürlerinin sentezini ünik bir biçimde yansıtmaktadır. Kabartmalarda dönemin inanışları, tanrıları ve mitolojik yaratıkları, sosyal yaşamları, giyimleri, müzik aletleri, mobilyaları, şölenleri, av partileri, savaşçılar ve savaşçıların zırh ve silahları, atlı savaş arabaları, balıkçı kayıkları, savaş gemileri betimlenmiştir. Ortostatlarda yer alan müzik aletleri, savaş gemileri, savaşçıların zırh ve miğferleri, lotus-palmet bezemeleri Batı Anadolu ve Yunan kültürüne yansımıştır.

Azativataya Kalesi, Batı Anadolu ve Yunan kültürünün bilim ve sanatta ilerlemesinin başlangıç noktası olmuştur.