Tokat Müzesi

Tokat Müzesi'nin Tarihçesi ve Teşhir Düzeni

Tokat’ta müzecilik çalışmaları ilk olarak 1926 yılında, emekli öğretmen Halis Turgut CİNLİOĞLU’nun çevreden topladığı tarihi eserleri, bir Anadolu Selçuklu medresesi olan, 13. yy. yapısı Gökmedrese’de depo etmesiyle başlamıştır. Arkeolojik ve etnografik eserlerle sikkelerin sergilendiği karma müzeler grubundan olan Tokat Müzesi, 2012 yılında, 1926 yılından beri hizmet vermekte olduğu Gökmedrese’den, Sulusokakta yer alan Tokat Bedesteni’ne taşınmıştır. Bedesten binasında çağdaş müzecilik anlayışıyla teşhir-tanzim çalışmaları yapılan Tokat Müzesi, 18 Eylül 2012 tarihinde resmi olarak ziyarete açılmıştır. İnşa tarihini veren bir kitabesi bulunmayan yapının, mimari özellikleri nedeniyle, 15.yüzyılda Sultan I. Mehmet Dönemi’nde inşa edilmiş olabileceği düşünülmektedir. Tokat Bedesteni, ortada yer alan bedesten bölümü, doğu ve batı cephelerindeki arasta birimleriyle birlikte toplam üç hacimden oluşmaktadır. Bedesten bölümü dört çift payeyle dokuz birime ayrılmış ve her birimin üzeri kubbeyle örtülmüştür. Kuzey ve güney cephelerde yer alan kapılarla girilen bedestenin, doğu ve batıda arastalara açılan birer kapısı daha bulunmaktadır. Bedesten duvarlarından daha alçak tutulmuş arasta bölümünde, karşılıklı yirmi dükkân yer almaktadır. Moloz taş ve tuğla malzemeyle inşa edilmiş Tokat Bedesteninde, kemerler ve üst örtüde tamamen tuğla kullanılmıştır.

Tokat Müzesi Bölümü il, ilçe ve köylerinde ele geçen eserlerin bağış, satın alma ya da müsadere yoluyla edinilmesi ve kazı çalışmalarında elde edilen buluntulardan oluşmaktadır.

Arastalı Bedesten ismiyle de tanınan Tokat Bedesteninin bedesten bölümü, arkeoloji salonu olarak düzenlenmiştir. Yapılan kazı ve araştırmalarla tarihi geçmişinin MÖ 4000 yıllarına kadar uzandığı ortaya çıkarılan Tokat şehrinde yaşamış birçok medeniyete ait eserler arkeoloji salonunda sergilenmektedir. Arkeoloji salonunda sergilenen önemli eserler arasında, Maşathöyük kazısı buluntusu Hititçe tabletler, Helenistik Dönem’e ait kılıç ve Roma Dönemi’ne ait Apollon, Poseidon, Nike ve tanrıların kutsal hayvanlarından oluşan bronz heykel grubu bulunmaktadır.

Tokat Müzesi sikke bölümü, arkeoloji salonu içerisinde yer almaktadır. Müzemiz, sahip olduğu sikke sayısı ve çeşitliliği açısından, Anadolu müzeleri içerisinde önemli bir yere sahiptir. Tarihte basılan ilk sikkeler olan elektron grubu sikkelerden başlayarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun sonuna kadar, Tokat’ta hüküm sürmüş bütün medeniyetlere ait sikkelerden oluşan, çeşitlilik açısından oldukça geniş bir koleksiyona sahiptir. Sikke koleksiyonunun büyük bölümünü, Anadolu Selçuklu gümüş sikkeleri ile Osmanlı-Venedik altın sikkeleri oluşturmaktadır.

Bedestenin arastalarından batı arastası, etnografya salonu olarak düzenlenmiştir. Halkın hayat tarzını, kültürünü temsil eden araç-gereçlerle, bilim ve din ile ilgili bilgi, belge değeri taşıyan, korunması gerekli eserler olan etnografik eserler yönünden Müzemiz, Tokat Etnografyasını tanımlayan zengin nitelikli bir koleksiyona sahiptir. Etnografya salonunda sergilenmekte olan önemli eserler arasında, Anadolu Selçuklu Dönemi’ne ait, Anadolu müze ve kütüphaneleri içerisinde bilinen en eski Kur’an-ı Kerim olan H 587 (M 1191) tarihli el yazması Kur’an-ı Kerim ile son yıllarda yapılan araştırmalarla Anadolu Türk Seramikçiliğinde İznik, Kütahya ve Çanakkale’den sonra dördüncü önemli üretim merkezi olduğu belirtilen Tokat üretimi seramikler yer almaktadır. Ayrıca etnografya salonunda Tokat’ta 600 yıllık bir geçmişe sahip geleneksel el baskısı yazma atölyesi canlandırma alanı da oluşturulmuştur.

Batı arastasının güneyinde, caddeye bakan bir odada, Osmanlı Dönemi’nde önemli bir bakır işleme merkezi olan Tokat bakırcılığının anlatıldığı bir bakırcı atölyesi canlandırması yer almaktadır. Doğu arastasının bir bölümü eser deposu, bir bölümü idari kısım olarak kullanılmaktadır. Ön bahçede ise taş eserler ve büyük boyutlu erzak küpleri sergilenmektedir. Bahçenin bir tarafında Roma Dönemi’ne ait mezar stelleri, lahit ve sütun başlıkları, diğer tarafında Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait sandukalar, mezar baş ve ayak taşları teşhir edilmektedir.