23.09.2022
5 Dakika
Hristiyanlığın kutsal kitabı İncil’in bir bölümünde Aziz John, bir görüsünde karşısına çıkan Hz. İsa’nın ondan yedi kiliseye birer mektup göndermesini istediğini söyledikten sonra bu kiliseleri ve gönderilecek mektupların içeriğini sıralar. Sözü edilen ve Hristiyanlık tarihinde çok önemli bir yeri olan bu erken dönem kiliselerinin tümü Türkiye’de, Ege Bölgesi’nde yer alır. Bölge o zamanlar Roma İmparatorluğu’nda Asya eyaleti olarak kabul edildiğinden, bu kiliseler Asya’nın Yedi Kilisesi olarak da bilinmekte ve pek çok Hıristiyan açısından kutsal ziyaret mekânları olarak kabul edilmektedir. Hepsi insanlığın ortak kültürel mirasının önemli birer parçası olan ve antik kent kalıntılarında bulunan bu kiliseler temel alınarak hazırlanacak bir rota, muhteşem bir kültürel gezinin planını oluşturabilir. Gelin, Asya’nın 7 Kilisesi’ni yakından tanıyalım.
Kalıntıları İzmir’deki Efes Ören Yeri’nde bulunan kilise, Hristiyanlık tarihinde önemli bir yere sahiptir. Pagan inançlara karşı Hristiyanlığın yayılmasında büyük katkıları olan Aziz John’un mezarının da burada olduğuna inanılır. Efes (Ephesus) ayrıca Meryem Ana’nın Hz. İsa çarmıha gerildikten sonra yaşadığı düşünülen yerdir. Ören yerinde Meryem Ana’nın evi olduğuna inanılan bir yapı bulunur ve bu yapı Hristiyanlar için kutsal bir ziyaret mekânıdır. Roma İmparatorluğu’nda Hristiyanlığın yayılmasının önemli bir merkez olan Efes (Ephesus) Ören Yeri, diğer kalıntılarıyla da mutlaka görülmesi gereken bir antik yerleşimdir.
Günümüzde de Türkiye’nin en önemli kentlerinden biri olan İzmir’de kentin Antik Çağ’daki agorasından geriye kalanları görmeniz mümkündür. Geçmişte de önemli bir liman kenti olan Smyrna’nın barındırdığı Yahudi popülasyonu kitlesel olarak Hristiyanlığı kabul ederek dinin yayılmasında büyük rol oynar. Aziz John’un mektup yazdığı yedi kiliseden biri de buradaki kiliseye gönderilir. Bu önemli antik kentin kalıntılarını İzmir Agora Ören Yeri’nde görebilirsiniz. Ayrıca, kentte bulunan birçok kalıntının sergilendiği İzmir Arkeoloji Müzesi’ni mutlaka ziyaret etmelisiniz.
Roma İmparatorluğu’nun Asya eyaletine başkentlik yapmış Pergamon da İncil’deki anlatıda yerini alan yedi kiliseden birine ev sahipliği yapar. Mektupta, büyük olasılıkla kentteki pagan inancın gücüne vurgu yapacak şekilde, kiliseye “yanlış öğretmenlerden kaçınması” öğütlenir. Pergamon Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı hakkında daha fazla bilgi edinmek için Turkish Museums Youtube kanalındaki Uncovering: Pergamon videosunu izleyebilirsiniz.
Manisa’nın Akhisar İlçesi’nde bulunan Thyatira Antik Kenti’nin kilisesi de İncil’de bahsi geçen Asya’nın Yedi Kilisesi’nden biridir. Antik kentin bulunduğu alan üzerinde geliştiği düşünülen Akhisar’da Thytira’nın Tepe Mezarlıkları’ndan kalıntılar da bulunmaktadır. İnşa edildiği tarih tam olarak bilinmeyen ve sonradan camiye dönüştürülen Akhisar Ulu Cami, belki de İncil’de sözü edilen bu kilisenin ta kendisidir, kim bilir?
Manisa’nın Salihli ilçesi yakınlarındaki kent, Lidya’nın başkenti ve tarihte devlet güvencesinde ilk defa para basılan yer olarak bilinir. Çok iyi korunarak günümüze kadar ulaşmış Roma yapılarının bulunduğu kentin kilisesi Aziz John’un mektuplarında eleştirilir. Şehrin zenginliği sebebiyle ünlü olduğu ancak inanç bakımından yetersizliği eleştirilir ve inancını güçlendirmesi öğütlenir. Yüzlerce yıl boyunca önemini kaybetmemiş çok önemli bir merkezin kalıntılarını barındıran Sardes Ören Yeri , Hristiyanlık tarihindeki yerinin yanı sıra sahip olduğu diğer kültürel değerlerle de ziyaret edilmeyi hak ediyor.
Manisa’nın Alaşehir ilçesi sınırlarında bulunan antik kentin büyük bölümü modern yerleşimin altında kalmışsa da şehrin tiyatrosu ve bir tapınağın kalıntıları gün yüzüne çıkarılmıştır. İncil’deki mektupta kentin kilisesi, inancındaki kararlılığı ve sabrı nedeniyle övülür. Kentin kalıntılarından biri olan ve ayakta kalan üç payesiyle çok görkemli bir yapı olduğunu düşündüren Aziz Jean Kilisesi de burada bulunur.
MÖ 3. yüzyılda kurulmuş Helenistik bir kent olan Laodikeia, yüzyıllar boyunca bölgenin önemli merkezlerinden biri olur. MS 4. yüzyıldan itibaren Hristiyanlığın kutsal merkezlerinden biri olarak tanınan antik kentte hâlâ süren kazı çalışmalarında birçok eşsiz kalıntı gün yüzüne çıkarıldı. Bunlardan biri de içinde “gizli bir kilise”nin kalıntılarının bulunduğu evdir. Roma İmparatorluğu’nda Hristiyanlığın serbest kalması ve kilisenin inşa edilmesinden önce insanların gizlice ibadet etmek için kullandığı bu evin, İncil’de sözü edilen kilise olduğunu hayal etmemizin önünde hiçbir engel yoktur.
Tamamı Ege Bölgesi’nde yer alan bu kiliselerin bulunduğu antik kent kalıntılarını görmek için çizeceğiniz güzergâh, sizlere muhteşem bir tarihi gezinin kapılarını aralayacak. Ayrıca birçoğu eşsiz doğal güzelliklere ve yakınlarında denize girmek için harika kumsallara sahip olan bu alanlar tatilinizi geçirmek için de oldukça uygun olacak. Asya’nın 7 Kilisesi, ziyaretçilerini bekliyor.
