Su altı Arkeoloğunun Bir Günü Nasıl Geçer?

Binlerce yıldır süregelen insanlık tarihinde Dünya’mızın yüzde 71’ini oluşturan suların önemli bir yer tuttuğunu söylememize elbette gerek yok. Çoğunluğu henüz keşfedilmemiş okyanusların, içlerinde insanlık tarihini aydınlatmamıza yarayacak sayısız bilgiyi barındırdığını hatta barındırdığı bu bilgiyle birlikte sakladığı eserlerle bir müze olarak düşünülebileceğini söyleyebiliriz. Peki bu eserleri ve bilgileri ortaya çıkaracak cesur yürekli insanlar yok mu? Tabii ki de var ve hem de çok yakınımızdalar!

Bilinmeyen su altı dünyalarının araştırılması su altı arkeolojisi disiplini çerçevesinde su altı arkeologları tarafından yürütülür. Su altı arkeologları, okyanusları ve denizleri keşfederek içlerindeki sırları ve insanlık tarihine ışık tutan bilgileri yüzeye çıkarmak için çalışırlar. Gemi batıkları, uçak batıkları ve batmış şehirlerden buldukları arkeolojik kalıntılar sayesinde yaptıkları yorumlar ve edindikleri bilgiler, insanların su ile olan ilişkisini ortaya çıkarmakla kalmayıp kültürümüzü, kökenlerimizi ve kendimizi anlamamıza da yardımcı olur. Kimi zaman karanlık, dalgalı, korkutucu ve durdurulamaz bir güç olan, kimi zaman ise aydınlık, sakin, davetkâr ve tatil mekanlarının gözdesi olan deniz ve okyanusların keşfedilmesinde büyük payı olan bu cesur yürekli su altı arkeologlarının bir kazı gününün nasıl geçtiğini hiç merak ettiniz mi? Gelin, birlikte, bir su altı kazısının nasıl geçtiğini inceleyelim.

Kazı Öncesi Alınan Önlemler

Kazı iznini alan su altı arkeologlarının, hemen dalış için alana gitmesini beklediğinizi biliyoruz. Fakat, kazı alanındaki kalıntıların, eserlerin, tarihin korunması ve dalış yapacak profesyonellerin can güvenliği için gerçekleştirilmesi gereken uzun bir yapılacaklar listesi var. Sahaya çıkacak ekibin yiyeceği yemek, dalışta kullanacağı oksijen ve kazı için gerekli ekipmanların lojistiğinin sağlanması, kazı alanının büyük bir titizlikle temizlenmesi ve başarılı bir çıkarma işlemine hazır hâle getirilmesi gerekiyor.

Suyun altında birçok koşul bir insanın yüzeydeki hayatından oldukça farklı ve bu durum kazıları bazen zorlaştırabilir. Bu sebeple su altı arkeologlarının kriz anlarında sakin kalmaları ve oldukça sabırlı olmaları da önemli bir nokta olarak listede yer alıyor. Aynı anda birden fazla uyaran ile başa çıkmayı da öğrenmeleri ve hem psikolojik hem de fiziksel olarak baskı altında çalışmaya alışmaları gerekiyor.

Kazı Zamanı Yapılması Gerekenler

İşte beklenen an geldi… Oksijen tüpleriniz hazırsa başlıyoruz! Eserlere ya da diğer bir deyişle geçmişe kavuşmaya çok az kaldı. Kısıtlı bir zaman diliminde özenle çalışması gereken su altı arkeologları takımlar hâlinde, bulunan kalıntıları çıkarmaya başlamak üzereler. Kısıtlı zamanları olması, tarihimizin hasar görmemesi için titizlikle çalışmayacakları anlamına gelmiyor tabii ki! Öncelikle çıkarılacak eserlerin yerlerini tespit edip bayraklar ile işaretledikten sonra, kullanılan ekipmanlara ve eserlere zarar vermemesi adına kum gibi engel oluşturan birikintileri temizliyorlar. Temizlenen eserler ise özenle etiketlenip paketlenerek yüzeye gönderiliyor. Takım hâlinde herkes kendi bölgesindeki eserlerin çıkarılması için çalışırken hiçbir şeyin gözden kaçmadığından emin olmak ve yapılan çalışmalarının kayıt altına alınması adına fotoğraf ve video çekimleri de yapılıyor.

Kazı Sonrası Eserlerin Teslim Edilmesi

Gün, yüzeye çıkarılan eserlere kavuşarak sona erse de su altı arkeologlarının işi henüz bitmiyor. Bulunan eserlerin kayda geçirilmesi ve analiz edilmesi ardından yetkililere teslim edilmesi gerekiyor. Bunu sağlamak için ise eserlerin dikkatli bir şekilde temizlendikten sonra ölçümlerinin, çizimlerinin ve modellerinin yapılması gibi aşılması gereken birçok aşama daha var.

Su altı arkeologlarının her gününün birbirinden farklı heyecanlar ile geçtiğini söylemek mümkün ve biz sadece bir güne şahitlik ettik. İçinde neleri sakladığını tahmin dahi edemeyeceğimiz okyanuslar ve denizlerin keşfedilmesi için çalışarak tarihimizi her gün biraz daha yüzeye çıkarmaya yaklaşıyorlar.

Siz de su altı arkeolojisini daha yakından tanımak ve su altı arkeologlarının kurtarma çalışmalarını nasıl yürüttüklerine şahitlik etmek için Turkish Museums YouTube kanalında yer alan “Uncovering the Underwater Archaeology: Crew” adlı videomuzu izleyebilirsiniz.